Ben je zelf een speechschrijver, dan luister je op een andere manier naar speeches. Je luistert met volle aandacht naar elk woord, iedere zin, elke adempauze. Je mentale notitieboek opengeslagen. En dan gebeurt het soms vanzelf: bepaalde woorden of zinsconstructies vallen je op. Omdat ze verrassend gekozen zijn, wel of net niet op hun plaats staan. Soms komt de analyse ook achteraf. Je merkt een bepaalde structuur, je analyseert en deconstrueert. Reverse-engineering heet dat. Een reverse-engineering van de speech van Voka-voorzitter Rudy Provoost op Voka Rentrée door Bavo Van Landeghem.
Talige analyse volgens ethos, pathos, logos
Met de Ars Retorica in het achterhoofd deconstrueerde ik de 20′ durende speech van Rudy Provoost op het vlak van taal.
🎤 Logos ( = opbouw en inhoud)
De toespraak was helder opgebouwd. Had een logische flow. Zeker het drieluik ‘financieel, strategisch, institutioneel’ geeft een sterk raamwerk en biedt een gestructureerde manier om complexe materie te bespreken. Dat geeft houvast aan de spreker, en aan het publiek.
👉 “Hoe ziet zo’n regeerakkoord eruit? /…/ maar in essentie is het opgebouwd als een drieluik, bestaande uit een financieel, een strategisch en een institutioneel luik.”
🎤 Ethos ( = geloofwaardigheid van de spreker)
Vanuit zijn functie gaat de spreker dieper in op economische, politieke en maatschappelijke uitdagingen. Hij hanteert daarbij veel cijfermateriaal (3%-norm, 66% beschikbare bedrijventerreinen, …) grote adjectieven (baanbrekend, slagkrachtig, krachtdadig, drastisch, verregaand, … ) en best wel wat jargonwoorden (etatisme, gold plating, schuldgraad,…). Hiermee toont hij kennis van zaken wat de spreker geloofwaardigheid geeft. Kanttekening? Dit maakt het tegelijk minder toegankelijk voor een breder publiek.
👉”Evenwicht is nimmer een constante in de politiek maar een delicate balancing act, een dynamisch gebeuren van these, antithese en synthese, met, vroeg of laat, een akkoord als afsluiter.”
🎤 Pathos ( = opgewekte emoties)
De toon van de speech blijft grotendeels serieus en formeel, wat de aandacht van het publiek kan verslappen. Een anekdote, een korte aanspreking naar het publiek, vleugje humor 😅 , onverwachte wending, … helpt om de betrokkenheid van het publiek te vergroten. Gelukkig wel aanwezig: enkele technieken uit de klassieke retorica.
👉 “Wat betekent evenwicht? Aan welke vereisten moet zo’n regeerakkoord voldoen? Hoe ziet zo’n regeerakkoord eruit?” (retorische vragen)
👉”Lasten en lusten gaan hand in hand, kosten en baten gaan hand in hand. Geen rechten zonder plichten.” (epiforen en parallelismen)
👉”Herstel het vertrouwen”, “Verbeelding is de krachtbron van vernieuwing, vernieuwing de motor van vooruitgang”, “Spelen om te winnen” vs. “Spelen om niet te verliezen” (metaforen)
👨🎓Conclusie
Gestructureerd opgebouwd, onderbouwd en met kennis van zaken gebracht. Enkel de pathos ontbrak. En da’s ook nodig om het publiek niet enkel iets te laten onthouden, maar ook en vooral iets te laten voelen bij je speech.
Ook de kunst van het speech schrijven leren? Volg dan de training speech schrijven. Met opdrachten, directe feedback van een professional en een handige check-list.